چگونه خجالتی نباشید
آدمی، موجودی اجتماعی و نیازمند ارتباط با دیگران است. خجالت و کم رویی، آفتی است که آدمی را از کاروان رو به تعالی و ترقّی باز می دارد و به قابلیت های نهفته، فرصت بروز نمی دهد و توان ها و استعدادها را سرکوب و نابود می سازد. از دیدگاه روان‌شناختی، کم رویی، توجهی غیرعادی و اضطراب‌آلود به خویشتن است که در یک یا چند موقعیت اجتماعی، تجلّی می کند و فرد را در انواع تنش های روانی، شرایط نامناسب عاطفی و شناختی و نابسامانی های جسمی و زیستی، فرو می برد و موجب بروز رفتارهای خام و نسنجیده و واکنش های نامناسب می گردد. این پدیده، با توجّه به ضعف و شدتش، انواع پیامدهای زیستی و روانی - مانند تشدید ضربان قلب، تغییر رنگ چهره، اختلال در تنفس، لرزش بدن و دستان، تغییر درجه صدا، لکنت زبان، خشکی دهان، انزواطلبی، عدم پذیرش، فرار از فعالیت ها، عدم دفاع از خود، افت شخصیت، رکود علمی، مشکل دوست یابی و حتّی جهالت و نادانی – را به دنبال می آورد.
بعضی از علت ها
خوب است از بعضی عوامل مؤثر در بروز خجالت آگاه شوید؛ تا با حذف آنها، به مطلوب دست یابید. تربیت غلط خانوادگی، آلوده ساختن محیط خانه و فضای ذهن خویش به حالت های رعب، وحشت، تهدید، ترس، دلواپسی، مراقبت های شدید و افراطی از رفتارها و اعمال خود، مقایسه خود با دیگران، خود بزرگ بینی و خود کوچک بینی افراط گونه و عدم آگاهی از مهارت های اجتماعی، احساس تنهایی و ترس از مسخره شدن و مقبول واقع نشدن، بخشی از عوامل کمرویی می‌باشند.
هر کس در فضایی آلوده بدین عوامل، به سر برد، با نوعی احساس شرم، ترس، دلهره، گنه کاری، بی عرضگی و حقارت، رشد می کند و در نتیجه، همیشه خود را فردی ضعیف می بیند و جرأت هیچ اقدامی را در خویش نمی یابد! این فرد، حتّی از قضاوت دیگران درباره اعمال و رفتارش می پرهیزد؛ خود را از دید دیگران مخفی نگه می دارد و از انجام دادن عملی که مورد مشاهده و ارزیابی دیگران باشد، اجتناب می ورزد.
بی تردید با شناخت عوامل مؤثر در بروز خجالت و حذف آنها از صحنه زندگی و فضای ذهن خویش، می‌توانید گام های مؤثری برای درمان آن بردارید؛ سپس به راهکارهای زیر عمل کنید؛ تا هر چه زودتر از چنگال مخوف کمرویی نجات پیدا کنید.
علایم کمرویی:
به طور کلی کم رویی با ترس و هول، ناراحتی زیاد و از دست دادن اعتماد به نفس در مقابل دیگران، همراه است. اما گاهی نیز این مشکل به صورت رفتارهای پرخاشگرانه بروز می کند که کاملا نشان دهنده نبود اعتماد به نفس است. این رفتارها هم جنبه روانی و هم جنبه فیزیکی دارد. عرق کردن، احساس خفگی، قرمز شدن یا برعکس رنگ پریدگی چهره، لکنت زبان، گرفتگی صدا به طوری که صحبت های فرد واضح شنیده نمی شود، گرفتگی عضلات که باعث می شود شخص دستپاچه شود و لرزش، عکس العمل های فیزیکی افراد خجالتی است.
از نظر روانشناسی نیز فرد خجالتی احساس عجز و ناتوانی می کند، خود را از انجام هر کاری حتی بسیار جزیی ناتوان می داند و کاملا تصور می کند مورد توجه طرف مقابل است و حرکاتش زیر ذره بین است. ارتباط برقرار کردن او با دیگران تحت تأثیر رابطه غالب و مغلوب است. از ملاقات با دیگران گریزان است و خود را حقیر و کوچک می پندارد. در موارد خیلی شدید، شخص تصور می کند دیگران می خواهند او مشکل و ناراحتی داشته باشد و به همین دلیل نه از کسی چیزی می خواهد و نه به کسی علاقه مند می شود.
راههای مبارزه با کمرویی:
اگر کسى تصمیم جدى داشته باشد،مىتواند با این مشکل مقابله کند و خود را درمان نماید و از حصار کمرویى رها شود و از توانمندىهایى که دارد بهره ببرد. در فرهنگ ملى و دینى ما ایرانیان، مانند سایر ملل، آداب و رسومى وجود دارد که اگر خوب رعایت شوند، فرایند اجتماعى شدن به آسانى تحقق پیدا مىکند. ازجمله این آداب، سلام کردن و احوال پرسى از دوستان و خویشاوندان است ، طبق این مورد افراد کمرویی که شما می فرمایید می تونن به با توجه به نکات ذیل کمی از مشکلات ارتباطیشون رو کاهش بدن و اضطراب اجتماعی خودشون را پایین بیارن :
1- در دادن سلام پیش قدم باشند.
2- بعد از سلام با جملات مرسوم، احوالپرسى کنند و اجازه بدهند افراد دیگر اول از اونها جدا بشوند نه ایشان از اونها .3- که در کارهاى اجتماعى ، در محیط خانه و ... در فعالیتهای دسته جمعى شرکت نموده و نقش فعالى رابپذیرند.
4- هنگام صحبت با دیگران یا در مقابل جمع به اعضاى بدن خود (دست، پا، نحوه صحبت و...) هیچ توجهى نکنند و توجه خود را بر مطلبى که مىگویید متمرکز نمایند.
5- قبلاً مطلبى را که مىخواهند در مقابل جمع بازگو کنید چندین بار در مقابل آینه تکرار کرده ، فرض کنند در مقابل جمع هستند.
6- سعى کنند بر آنچه مىخواهید بگویند تسلط کافى داشته باشند7- اگر با شکست مواجه شدید، خود را نبازند و براى بار دیگر خود را آماده انجام آن کار نمایند.
8- قبل از این که در مقابل جمع قرار بگیرند به خود تلقین کنند که «مىتوانم در مقابل جمع صحبت کنم».
9- زمانی که حالت اضطراب در ایشان ایجاد می شود سعى کنند همه ماهیچههاى بدنشان را آرام و شل کنند.
10- براى شکستن جو حاکم بر جمع و آرامش در صحبت کردن سعى کنند داستانهاى کوچک، طنز، لطیفههاى شیرین و مناسب را که افراد خبره در جلسات سخنرانى بیان مىکنند، در دفترچهاى یادداشت کنند و در شرایط مقتضى از آنها استفاده نمایند .
ترس از شرکت درفعالیتهای اجتماعی، عامل مهمی برای بروز ناراحتی های روانی درفرد محسوب می شود و عدم مبارزه با آنها تنها موجب تحکیم و تقویت آن می گردد.نکته قابل توجه دیگر این است که بیشتر علمای تعلیم و تربیت بین کمرویی و کاهش اعتماد به نفس ارتباط معنی داری می بینند . معتقدند که کم شدن اعتماد به نفس یا عزت نفس باعث افزایش کم رویی می شه . اصلا عزت نفس یعنی چه ؟ عزت نفس عبارت است از سنجش ارزش خود برپایه قیاس خود با دیگران
در ذیل چند نکته را جهت افزایش اعتماد به نفس یادآوری می کنم که توجه و عمل به آنها باعث کاهش کمرویی می شه و بهتر افراد کمرو به آن توجه کنند :
-1شناخت توانایی های خود
2 - انتخاب هدفهای قابل دسترس وکوچک
3 - تلاش برای تصمیم گیری به طور مستقلانه
4 -شرکت در فعالیت های گروهی و اجتماعی و سعی در کسب نقشی فعال
5 - تعریف از دوستان به طور مستقیم و تحسین آنها حتی به خاطر موارد کوچک
6 - نرمش پس ازبیداری ازخواب، راهپیمایی درطول روز و حتی پرداختن به ورزش های رزمی و روی آوردن به ورزش های گروهی
7 - درک تصورات منفی ازخود محدود نمودن آنها
8 - تهیه لیستی از نگرشهای منفی خود و ثبت نگرش های مثبت از خود در مقابل هر مورد
9 - احساسات وبرداشتهای خوشایند ازخود در ذهن ( مثلا به اندازه کافی سلامتی دارم، به اندازه کافی زیبایی دارم، به اندازه کافی توانایی دارم و....)
10 - توجه به نظافت و آراستگی ظاهری روزانه
11 - ناراحت نشدن درمقابل انتقاد دیگران و بازخورد به جا با آنها درکمال آرامش و با تبسم
12- شناخت اشتباهات خود و جبران آنها البته بدون اضطراب
13 - بروز احساسات مثبت خود رارتباطات ، دوست داشتن و کمک به دیگران
14 - پذیرفتن موقعیت های جدید و بحرانی و آشفته کنار آمدن با آنها سعی دررفع آنها
اعتماد به نفس آموختنی است. همانطور که یک فرد کمرو به جهت یک سری عوامل محیطی، تربیتی دچارعدم اعتماد به نفس شده مسلما به وسیله عوامل ونکات مثبت ذکرشده وعمل به آن به مرورزمان اعتماد به نفس خواهد یا فت.
اعتماد به نفس آموختنی است. همانطور که یک فرد کمرو به جهت یک سری عوامل محیطی، تربیتی دچارعدم اعتماد به نفس شده مسلما به وسیله عوامل ونکات مثبت ذکرشده وعمل به آن به مرورزمان اعتماد به نفس خواهد یا فت.
فرد کمرو باید درباره شخصی که مورد تحسینش قرار دارد، بیندیشد. این فرد می تواند یک دوست ، یک خویشاوند، یک قهرمان افسانه ای یا هر چیزدیگری باشد. موقعیت هایی را که ممکن است آن فرد در آنها احساس کمرویی کند مجسم کند.
در برابر آینه ایستاده، جلوه های رفتاری خوشایند، حالات بدنی و برداشت های مثبتی را که از وضعیت ظاهری خود دارید، یادداشت کنید و روزی چند بار با صدای بلند بخوانید؛ مانند این جمله: «من خوش قامت هستم».
فهرستی از ده لغت یا عبارت را - که بیان‌گر ویژگی های مثبت شخصیت شماست - تهیه کنید و روزی چند بار آنها را در قالب جمله کاملی بخوانید؛ مثلاً بگویید: «من باهوش هستم».
خاطرات و تجربه‌های جالب خود را برای دوستان صمیمی تعریف کنید. سعی کنید همانطور که این خاطره ها جالب هستند با جذابیت آنها را تعریف کنید.
